สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี
ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สามมิติแบบเคลื่อนย้ายได้ (MobiiScan) ผลงานวิจัยและพัฒนาโดยสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ให้แก่ หน่วยงานที่ให้การดูแลและรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะปากแหว่งเพดานโหว่และผู้ป่วยที่มีความผิดปกติบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะ จำนวน 3 หน่วยงาน หน่วยงานละ 1 เครื่อง ผ่านมูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ประกอบด้วย (1) ศูนย์แก้ไขความพิการบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะ มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ ฯ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (2) ศูนย์ตะวันฉาย มหาวิทยาลัยขอนแก่น และ (3) ศูนย์พัฒนลักษณ์ มหาวิทยาลัยนเรศวร หน่วยงานละ 1 เครื่อง สำหรับใช้ในการตรวจวินิจฉัย วางแผนการผ่าตัดรักษาและติดตามการรักษาผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่และความผิดปกติของศีรษะและใบหน้าเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างมีคุณภาพและเกิดประโยชน์สูงสุดในการรักษาผู้ป่วย ในการดำเนินงาน มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริฯ สนับสนุนเงินทุนให้ สวทช. ดำเนินการผลิตเครื่อง MobiiScan ให้แก่ทั้ง 3 หน่วยงาน รวมมูลค่าเครื่องละ 7.5 ล้าน ทั้งนี้มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ ฯ ได้รับการสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงานดังกล่าวจากมูลนิธิทุนท่านท้าวมหาพรหมโรงแรมเอราวัณร่วมดัวย
คุณสมบัติของเครื่อง MobiiScan
MobiiScan (โมบีสแกน) คือเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สามมิติลำรังสีทรงกรวยแบบเคลื่อนย้ายได้ (Mobile Cone-Beam CT) ใช้รังสีเอกซ์และหน่วยตรวจรับรังสีชนิดแบนราบ (Flat panel detector) ขนาดใหญ่ อุปกรณ์ทั้งสองจะหมุนรอบศีรษะผู้ป่วยที่อยู่ในท่านอนประมาณ 12 วินาที เพื่อเก็บข้อมูลดิบในแต่ละมุมมอง จากนั้นนำข้อมูลดิบที่ได้มาผ่านอัลกอริทึมในการสร้างภาพตัดขวาง (Reconstruction) เพื่อสร้างภาพตัดขวางแบบสามมิติบริเวณช่องปากและขากรรไกรของผู้ป่วย ภาพตัดขวางที่ได้จะถูกแสดงผลในมุมมองสองมิติและสามมิติโดยผ่านซอฟต์แวร์แสดงภาพ (Viewer software) นอกจากนี้แพทย์และทันตแพทย์สามารถดูภาพสามมิติในมุมมองต่างๆ บนสมาร์ทโฟน แท็บเล็ต หรือคอมพิวเตอร์ ได้ทุกที่ทุกเวลาผ่านระบบคลาวด์ (RadiiView) เครื่องโมบีสแกนให้ข้อมูลแบบสามมิติที่ไม่มีการบิดเบือนของข้อมูล สามารถนำไปใช้ในการวินิจฉัยและวางแผนการรักษาโรคต่าง ๆ บริเวณศีรษะ เช่น การผ่าตัดบริเวณใบหน้า กะโหลกศีรษะ และขากรรไกร, การตรวจดูไซนัส, งานทางด้าน ENT เป็นต้น รวมทั้งโรคปากแหว่งเพดานโหว่
ผลการดำเนินงาน
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทอดพระเนตรเครื่องโมบีสแกนพระราชทานทั้ง 3 เครื่อง
เสด็จเยี่ยมชมเครื่องโมบีสแกน ณ ศูนย์แก้ไขความพิการบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะ มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ ฯ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 14 มกราคม 2565
เสด็จเยี่ยมชมเครื่องโมบีสแกน ณ ศูนย์ตะวันฉาย มหาวิทยาลัยขอนแก่นเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2565
เสด็จเยี่ยมชมเครื่องโมบีสแกน ณ ศูนย์พัฒนลักษณ์ มหาวิทยาลัยนเรศวรเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2568
เครื่องโมบีสแกนถูกติดตั้งและใช้งานจริงกับผู้ป่วยโรคปากแหว่งเพดานโหว่และผู้ป่วยที่มีความผิดปกติบริเวณใบหน้า กะโหลกศีรษะ และขากรรไกร ทั้งสิ้นจำนวน 361 ราย รวมการสแกนทั้งสิ้นจำนวน 423 ครั้ง (ณ มีนาคม 2568)
| สถานที่ติดตั้งเครื่องโมบีสแกน | ติดตั้งเมื่อวันที่ | จำนวนผู้ป่วยที่ให้บริการ/จำนวนการสแกน |
| 1. ศูนย์แก้ไขความพิการ ฯ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ | 23 มี.ค. 2564 | 149 ราย / 211 ครั้ง |
| 2. ศูนย์ตะวันฉาย มหาวิทยาลัยขอนแก่น | 19 ต.ค. 2565 | 186 ราย / 186 ครั้ง |
| 3. ศูนย์พัฒนลักษณ์ มหาวิทยาลัยนเรศวร | 6 ก.พ. 2568 | 26 ราย / 26 ครั้ง |
| รวมทั้งสิ้น | 361 ราย / 423 ครั้ง | |
ผู้ป่วยเด็กปากแหว่งเพดานโหว่ อายุ 10 ปี
ผู้ป่วยเด็กปากแหว่งเพดานโหว่ อายุ 21 ปี
การใช้งานเครื่องโมบีสแกนกับผู้ป่วย
